Μόδα και μνημεία: Italians do it better

Παρασκευή, 5 Ιουλίου 2016. Το επιβλητικό Κολοσσαίο φωτίζεται στα χρώματα της ιταλικής σημαίας και 350 υψηλοί καλεσμένοι απολαμβάνουν μία συναυλία κλασικής μουσικής, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και ο τότε Πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ματέο Ρέντσι, καθώς και ο Υπουργός Πολιτισμού. Μετά από τρία χρόνια εργασιών, η μαυρισμένη από τα καυσαέρια πρόσοψη του ιστορικού μνημείου της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, έχει γυρίσει στο λευκό των προηγούμενων ετών και οι Ιταλοί το γιόρτασαν εντός του.

Τώρα πια δεν έχει σκαλωσιές, οι συντηρητές έργων τέχνης που το καθάριζαν ευλαβικά, αποχώρησαν, τα προστατευτικά δίχτυα κατέβηκαν. Για όλα αυτά χρειάστηκαν 25 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία δεν έδωσε το κράτος. Το μαρτυρά μία διακριτική πλακέτα με ένα γνωστό λογότυπο στην είσοδο του Κολοσσαίου.

Ο ιδιοκτήτης της εταιρίας παπουτσιών Tod’s χαιρετούσε περήφανος τους καλεσμένους του μέσα στο Κολοσσαίο. Ο Ντιέγκο Ντέλλα Βάλλε εξήγησε τους λόγους που τον έκαναν να αποφασίσει αυτήν την εθνική ευεργεσία: «Είμαι ένας περήφανος Ιταλός. Τα μνημεία μας εκπροσωπούν την Ιταλία σε όλο τον κόσμο. Δεν έχει σημασία ποιος δίνει περισσότερα, το θέμα είναι να ακολουθήσουν κι άλλοι επιχειρηματίες».

Πολλοί οίκοι μόδας το είχαν ήδη βάλει σκοπό. Τον Ιανουάριο, η Φοντάνα Ντι Τρέβι πλημμύρισε από μοντέλα του οίκου Fendi –μεταξύ των οποίων και η μικρή αδελφή της Κιμ Καρντάσιαν, Κένταλ Τζένερ-, που περπάτησαν πάνω σε μία γυάλινη πασαρέλα, δίνοντας την εντύπωση πως περπατούσαν πάνω στο νερό του μπαρόκ σιντριβανιού. Η εταιρία Fendi γιόρτασε τα 90 της χρόνια με αυτή την ιστορική επίδειξη δημιουργιών του Karl Lagerfeld, ξοδεύοντας ταυτόχρονα 2 εκατομμύρια ευρώ για την αποκατάσταση του τουριστικού αξιοθέατου της Ρώμης. Στην κρήνη της Φοντάνα ντι Τρέβι, μια μικρή πλάκα σε μέγεθος κουτιού παπουτσιών, όπου γίνεται μνεία στην προσφορά του ιταλικού οίκου. «Δεν θέλαμε να εμπορευματοποιήσουμε το μνημείο, θα ήταν φτηνό. Προτιμήσαμε το κομψό και διακριτικό» υπογράμμισε ο πρόεδρος του οίκου Fendi, Pietro Beccari. Στο μεσοδιάστημα, χρειάστηκαν 17 μήνες εργασιών, κατά τη διάρκεια των οποίων δεν εμποδίστηκε ποτέ η πρόσβαση στους τουρίστες.

Τα πολυέξοδα δείγματα «πατριωτισμού» της ιταλικής βιομηχανίας μόδας, δε σταματούν εδώ. Η εταιρία Bvlgari φρόντισε για την αποκατάσταση των σκαλοπατιών της Piazza Di Spagna προσφέροντας 1,5 εκατομμύριο ευρώ, άλλα τόσα για την αναστήλωση των ρωμαϊκών λουτρών του Καρακάλλα, η Diesel -αν και μη ιταλική εταιρία- έδωσε 5 εκατομμύρια ευρώ για την αναστήλωση της βενετσιάνικης γέφυρας Ριάλτο, η ωρολογοποιία Panerai αποκατέστησε το ρολόι του καθεδρικού ναού της Φλωρεντίας, η Prada πλήρωσε για την αποκατάσταση του κάστρου στην πόλη Arezzo της Τοσκάνης.

Το ιταλικό κράτος, έγραψε πέρσι στον προϋπολογισμό του έξοδα 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για τη συντήρηση των ιστορικών μνημείων, ποσό μειωμένο κατά 500 εκατομμύρια από την προηγούμενη χρονιά. Η κρατική χρηματοδότηση θεωρείται ανεπαρκής, δεδομένου ότι η Ιταλία είναι η χώρα που διαθέτει τα περισσότερα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, σύμφωνα με τον κατάλογο της Unesco. Πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη από ιδιωτικές δράσεις για τη φροντίδα μνημείων που κινδυνεύουν λόγω της έλλειψης χρηματοδότησης.

Ο έξυπνος νόμος που πέρασε το ιταλικό κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2014 είναι αυτός που αποδείχθηκε σωτήριος για τη ζωντανή ιστορία της Ιταλίας. Βάσει αυτού του νόμου- μπόνους τέχνης, επιχειρήσεις ή ιδιώτες δωρητές που κάνουν δωρεές στον τομέα του πολιτισμού , δικαιούνται έκπτωση φόρου ίση με το 65% του ποσού που προσφέρουν.

Η λύση είναι στην ιταλική φινέτσα, λοιπόν. Δεν είναι ανάγκη να γίνει επίδειξη μόδας στον Παρθενώνα για να εισπράξει το κράτος 2 πολύτιμα εκατομμύρια ευρώ, εφόσον το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε ότι δεν παραχωρεί το χώρο στη Gucci, την οποία κοντέψαμε να κατηγορούμε να το θράσος της να τολμήσει να ζητήσει τον Παρθενώνα ΜΑΣ. Τι να κάνουν κι αυτοί, δεδομένου ότι την προηγούμενη κολεξιόν τους την παρουσίασαν μέσα στο Αββαείο του Γουεστμίνστερ, έναν ιστορικό ναό 700 ετών της Μεγάλης Βρετανίας όπου παντρεύεται και κηδεύεται η βασιλική οικογένεια εδώ και πολλά-πολλά χρόνια, δεν φαντάστηκαν την κατάφωρη προσβολή που θα προκαλούσε στον Έλληνα η πρόταση τους.

Έγινε όμως τουλάχιστον μία εναλλακτική πρόταση από το Υπουργείο Πολιτισμού; Ή το κράτος έχει συνηθίσει να κλωτσάει τα χρήματα που προέρχονται από ιδιωτική πρωτοβουλία, επειδή έχει το μόνιμο προνόμιο να τρέφεται από τους πολίτες; Θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει η επίδειξη στο μουσείο της Ακρόπολης. Ή θα μπορούσε να γίνει κάλλιστα και στο Ηρώδειο, το οποίο ούτως ή άλλως χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις. Το Ηρώδειο είχε ζητήσει ο Calvin Klein το 1998, με πρόταση που περιλάμβανε ότι όλα τα έσοδα θα δίνονταν για την ανέγερση του μουσείου της Ακρόπολης. Η απάντηση του Αρχαιολογικού Συμβουλίου ήταν αρνητική. Παρόλο που ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Βαγγέλης Βενιζέλος, αντέδρασε, η επίδειξη δεν έγινε ποτέ. Όπως δεν έγιναν ποτέ τόσες και τόσες ταινίες που ήθελαν να πραγματοποιήσουν γυρίσματα στην Ελλάδα, από τον Μέγα Αλέξανδρο και το Bourn’s Identity μέχρι τη σειρά Game of Thrones, οι παραγωγοί της οποίας μαγεύτηκαν από τα Μετέωρα και απογοητεύτηκαν από την ελληνική γραφειοκρατία και φορολογία.

Όσο για την ιδιωτική πρωτοβουλία στη συντήρηση μνημείων, δεν είναι ανάγκη να προέλθει από την ελληνική βιομηχανία μόδας που είναι υπό εξαφάνιση και δεν διαθέτει το μέγεθος των κονδυλιών των ιταλικών κολοσσών. Προς το παρόν, υπάρχουν μεγάλες εταιρίες που έχουν επιλέξει να παραμείνουν στην Ελλάδα, όπως και δεκάδες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται και εδώ. Με φινέτσα πάντως όμως, ε;